header

MeerZoo caresheet Steppevaraan (steppenvaraan)

steppenvaraan2

Wetenschappelijke naam: Varanus exanthematicus
Nederlandse naam: Steppevaraan (steppenvaraan)

Land van herkomst: In een groot deel van Afrika, zuidelijk van de Sahara

Grootte:  70 cm tot 110 cm inclusief staart

Leeftijd: ca. 15 jaar

Gewicht: Enkele kilo's

Man: Mannetjes zijn soms te herkennen aan de iets bredere kop en verdikte staartbasis.

Vrouw: Vrouwen zijn wat kleiner en slanker van postuur.

Oeeeh, ik kijk wel boos, maar ik ben best lief. Ik ben een Varanus exanthematicus en omdat ik in de steppe van Afrika voorkom, word ik ook wel steppevaraan genoemd. Ik heb een hele stevige beet, dus je moet mij niet boos maken. Ik kan in één keer 15 tot 45 eieren leggen die ik 140 tot 180 dagen bewaak. Dan komen mijn kleintjes eruit. Ik eet veel insecten, maar soms ook jonge ratten en muizen. Ik eet soms ook wat fruit als ik het tegenkom.

Omschrijving:
Deze varaan is van andere soorten te onderscheiden door de grote afgeplatte kop en de relatief korte, maar dikke staart. De staart is gebandeerd, de banden variëren van kleur en zijn vaak lichtbruin of nog lichter van kleur. De dieren zelf zijn bruingrijs en hebben rijen met rozige vlekken over het lichaam. Deze dieren hebben grote bolle schubben in de nek. De neusopeningen zitten vlak voor de ogen.

Voedsel en vijanden:

Het voedsel bestaat voornamelijk uit eieren, maar ook allerlei reptielen, vogels, kleine zoogdieren en grotere insecten worden gegeten. Uit recente onderzoeken is gebleken dat varanen actief speeksel hebben. Ze maken verbindingen aan in weefsels in de kaak die als een vergif werken op een gebeten prooidier of vijand.

Vijanden van varanen zijn (wurg)slangen en roofvogels. Met de grote en zware staart kan de varaan klappen uitdelen die een predator niet snel zal vergeten, maar ook de lange tanden in de kaken zijn beter te vermijden.

Voortplanting: 

De dieren zijn na ongeveer 3 à 4 jaar geslachtsrijp. Per nest worden er ongeveer 15 tot 50 eieren gelegd. Deze liggen onder een steen of in het zand begraven. Ontbreekt deze mogelijkheid, dan worden de eieren opgegeten. Na 120 tot 180 dagen komen de eieren uit bij 27 graden. De net geboren jongen zijn ongeveer 15 tot 20 cm lang en eten na ongeveer een week. 

Lichaam: 

De meeste varanen worden minstens een meter lang, enkele soorten blijven kleiner. De kleinste soort is dekortstaartvaraan(Varanus brevicauda), deze soort wordt inclusief staart ongeveer 25 centimeter lang. Bij de varanen verschillen de verhoudingen enigszins per soort, zoals de relatieve staartlengte ten opzichte van het lichaam en ook de vorm van de kop en de lichaamslengte kunnen uiteenlopen. Ook de vertegenwoordigers van veel andere groepen van hagedissen hebben wat betreft de lichaamsvorm een basisplan betreffende de lichaamsbouw een verscheidenheid aan uitzonderingen die afwijken van de basisvorm. Bij de varanen is dit echter niet het geval.

De lichaamsbouw van alle varanen is karakteristiek en alle soorten lijken sprekend op elkaar. Varanen hebben een kleine, platte kop met lange nek, een groot en massief lichaam met vrij kleine ledematen en een zeer lange en krachtige staart.

De lichaamskleur is zeer variabel, de meeste soorten zijn grijs tot bruin van kleur en hebben een tekening bestaande uit strepen of vlekken. Sommige soorten hebben een karakteristieke luipaardtekening, zoals de nijlvaraan. Veel soorten hebben een gebandeerde staart, waarbij de banden bestaan uit lichtere en donkere schakeringen. Slechts enkele soorten hebben een uitgesproken groene kleur, zoals de smaragdvaraan. Een groene lichaamskleur komt bij veel hagedissen voor, maar is juist een uitzondering bij de varanen.

De huid van varanen is bedekt met schubben die het lichaam een stevige bepantsering geven. De schubben zijn in tegenstelling tot andere groepen van hagedissen klein. De schubben overlappen elkaar niet, maar liggen naast elkaar. Ze zijn verstevigd met kleine benige insluitingen die osteodormen worden genoemd. De huid draagt nooit kammen of stekels zoals deze bij leguanen of kameleons voorkomen. Een uitzondering is de stekelstaartvaraan, die kegelvormige structuren op de schubben van de staart bezit.

Wist je dat...

Wij met onze tong ruiken?

steppenvaraan3download 11